Δώρα - δώρο....

 "...για πες μας κι εσυ συντρόφισσα...."

Αντι-ποίηση για μια αντι-συνέντευξη

 

 Μια διαφορετική προσέγγιση της Ελλάδας της

κρίσης επιχείρησε μία ομάδα γιατρών και ακτιβιστών

από τη Γερμανία. Κατά τη διάρκεια της τετραήμερης

παρουσίας τους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη την

εβδομάδα αυτή επισκέφτηκαν κοινωνικά ιατρεία,

νοσοκομεία και συνομίλησαν με εκπροσώπους της

αντιπολίτευσης και δικτύων αλληλεγγύης.

 Στόχοςτους να μεταφέρουν στη Γερμανία τις εντυπώσεις

τους όσον αφορά τις επιπτώσεις της μνημονιακής

πολιτικής, κυρίως στον τομέα της υγείας, και να

ασκήσουν πολιτική πίεση στη γερμανική ηγεσία.

 

 Η Δώρα Δημητρούλια, δρ Φιλο-σοφίας, που διδάσκει ελληνική γλώσσα και λογο-

τεχνία σε Γερμανούς στα Πανεπιστήμια Marburg

και Giessen, επέλεξε να απαντήσει ≪βουτώντας≫

κυρίως σ’ αυτό που μεταξύ άλλων διδάσκει στους

φοιτητές της: στην ελληνική ποίηση. Οι απα-

ντήσεις, στίχοι μερικών από τους σημαντικότε-

ρους Έλληνες ποιητές, τους οποίους επέλεξε,

αποκαλύπτουν αυτό που η ίδια επισημαίνει, ότι

≪είναι σχεδόν όλα λυρικά ειπωμένα≫. Οπότε το

θέμα δεν είναι ≪τώρα τι λες≫, αλλά τι κάνεις. Δι-πιστώστε το κι εσείς διαβάζοντας τι έχουν ναμας πουν για την Ελλάδα, την ελληνικότητα, την

κρίση ο Σολωμός, ο Αναγνωστάκης, ο Ελύτης, οΠατρίκιος, ο Σεφέρης ή ο Αλεξάνδρου.

 

1. Τι είναι η ελληνικότητα; Αίσθημα ή συ-

νείδηση;

«Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και

γλώσσα...»

(Διονύσιος Σολωμός, 1823-’4)

 

2. Πώς φτάνει σε σας η ελληνική κρίση;

«-εγώ συναλλάσσομαι, εσύ συναλλάσσεσαι, αυτός

συναλλάσσεται-

.... -εμείς μεταναστεύουμε, εσείς μεταναστεύετε, αυτοί

μεταναστεύουν- ...

Η Ελλάδα με τα ωραία νησιά, τα ωραία γραφεία,

τις ωραίες εκκλησιές

Η Ελλάς των Ελλήνων»

(Μανώλης Αναγνωστάκης, 1970)

………………………..

«Μιλούσες για πράγματα που δεν τα ’βλεπαν

Κι αυτοί γελούσαν...»

(Γιώργος Σεφέρης, 1966)

 

3. Ποιος φταίει για την κρίση;

«Αναζητώντας τον χαμένο πολίτη…» (A la recherche

du citoyen perdu)

(Δώρα Δημητρούλια, 1998)

 

4. Πώς φαντάζεστε τους Έλληνες της μετά

την κρίση εποχής;

... «Κι όχι αυταπάτες προπαντός»

(Μανώλης Αναγνωστάκης, 1970)

………………………..

«Όλο και πιο πολύ θαυμάζω τον Αρχίλοχο

Όχι που πέταξε την ασπίδα του για να σωθεί

Αλλά γιατί αποφάσισε να μην τον μέλει

Και να το λέει.

Χιλιάδες του καιρού μας που λακήσαν

Μπροστά σε κάθε λογής Σαΐους

Σήμερα λένε πως ανδραγάθησαν

σ’ όλες τις περιώνυμες μάχες»

(Τίτος Πατρίκιος, κάπου στα 1988)

 

5. Τι πιο μικρό ελληνικό αγαπήσατε;

«... με κλειστά μάτια

Μπορούσε κι άκουγε τον φλοίσβο των μακρινών κυ-

μάτων

Ένιωθε την αρμύρα των φυκιών... Η αύρα

έμπαινε απ’ τα αντίγραφα που κρέμασε

στους τοίχους...»

(Άρης Αλεξάνδρου, γύρω στα 1968)

 

6. Ποια είναι η εκδοχή των Ελλήνων που

θαυμάζετε;

«Τις ημέρες εκείνες έκαναν σύναξη μυστική τα παιδιά

και λάβανε την απόφαση, επειδή τα κακά μαντάτα πλή-

θαιναν στην πρωτεύουσα, να βγουν έξω σε δρόμους

και σε πλατείες με το μόνο πράγμα που τους είχε απο-

μείνει: μια παλάμη τόπο κάτω από τ’ ανοιχτό πουκά-

μισο... Όπου είχε κράτος κι εξουσία η Άνοιξη ... Και

νωρίς εβγήκανε καταμπροστά στον ήλιο, με πάνου ως

κάτου την αφοβιά σα σημαία, οι νέοι με τα πρησμένα

πόδια που τους έλεγαν αλήτες. Και ακολουθούσανε

άντρες πολλοί και γυναίκες, και λαβωμένοι ...»

(Οδυσσέας Ελύτης, 1959, για τον Μάρτιο 1942)

 

7. Τι σας απογοητεύει;

«.. Κι ύστερα τόσους στρατιώτες τι τους θέλω;

(Τραβάνε μπρος, τυφλοί, χωρίς καν όνειρα)...»

(Μανώλης Αναγνωστάκης, 1953-54)

 

8. Με ποια ταυτότητα οι Έλληνες περιέρχο-

νται στον σύγχρονο κόσμο;

«... ένα κενό παντού μαζί μας.

... κι’ ο τόπος σαν το μεγάλο πλατανόφυλλο

που παρασέρνει

ο χείμαρρος του ήλιου

με τ’ αρχαία μνημεία και τη σύγχρονη θλίψη...»

(Γιώργος Σεφέρης, 1938-’40)

 

9. Παράγει πολιτισμό ο σημερινός Έλληνας

ή είναι προσκολλημένος σε μια ρητορική

ελληνικότητα;

(Το δεύτερο σκέλος απαντάται πράγματι σε

αφθονία. Θα μιλήσω για το πρώτο, ζωτικό και

σπουδαίο)

«Τα σακιά». «Κάτι θα γίνει, θα δεις». «Πρώτη ύλη».

Μουσείο Μπενάκη, κτίριο Κριεζώτου 3: «Η ελ-

ληνική διανόηση στα δύσκολα χρόνια 1920-’70». «Σε

βρίσκει η ποίηση». Ο ποιητής - μανάβης της πλα-

τείας Βικτωρίας. Οι αναγνώσεις ποιημάτων, η

αφήγηση παραμυθιών, η ανταλλαγή βιβλίων

στις ΜΗ ξενόφοβες πλατείες της ≪υποβαθμισμέ-

νης≫ (κατά τους ξενόφοβους) Αθήνας... και, και,

και... (συγνώμη για ό,τι, όσες και όσους ο χώρος

δεν μου επιτρέπει ν’ αναφέρω).

 

10. Ποια είναι η αδιαπραγμάτευτη ελληνική

αλήθεια σας;

« ... Πάντ’ ανοιχτά, πάντ’ άγρυπνα, τα μάτια της ψυχής

μου»

(Διονύσιος Σολωμός, 1824)

 

11. Και ποια είναι η οδός των Ελλήνων στον

παγκόσμιο χάρτη;

«Όπου κι αν ψάξεις στη μελλοντική σου μνήμη

δεν είναι στήριγμα ν’ ακουμπήσεις το βλέμμα.

………………………..

-αλήθεια τι πολλά ενοικιαστήρια στη γειτονιά μας-»

(Άρης Αλεξάνδρου, 1942-’46)

ΥΓ.: Ποιητική κατάχρηση; Είναι -σχεδόν- όλα

λυρικά ειπωμένα. Το θέμα είναι τώρα τι... κά-

νουμε!

 

* Η Δώρα Δημητρούλια είναι δρ Φιλοσοφίας του

Πανεπιστημίου Paris X (στην απάντηση 3 αναφέρεται

στον τίτλο της διατριβής της) και φιλόλογος. Διδάσκει

εδώ και χρόνια νέα ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία

σε Γερμανούς, στα πανεπιστήμια του Μarburg και

του Giessen της Γερμανίας. Πριν από τρία χρόνια, σε

συνεργασία με Γερμανούς φοιτητές και συναδέλφους

της, εξέδωσε το βιβλίο ≪Άγονη Γραμμή: ποιητές,

ποιήματα και ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας≫,

δίγλωσση έκδοση, στα γερμανικά και στα ελληνικά.

Ανθολογήθηκαν και μεταφράστηκαν στα γερμανικά

τρεις Έλληνες ποιητές, ο Μανώλης Αναγνωστάκης, ο

Άρης Αλεξάνδρου και ο Τίτος Πατρίκιος, εκπρόσωποι

της λεγόμενης ≪γενιάς της ήττας≫ και ≪επισκέπτες≫

των νησιών της άγονης γραμμής που, πριν γίνουν

τουριστικοί παράδεισοι, ήσαν τα νησιά της εξορίας.

Όλες οι απαντήσεις της Δ.Δ. είναι ποιητικά αποσπά-

σματα, με εξαίρεση αυτές στις ερωτήσεις 3 και 9.

 

Της Δώρας Δημητρούλια*